Unha maleta ao alén

Praia
Candeloria
Candeloria
Cibrao
Onte

Todos neste tempo

Descrición

—Quen mo ía disir… Des que apenas me puiden ergher sobre as miñas perniñas, soñei co que habería alén do vasto oséano: a xente tan diferente que coñesería, de distintas crensas e rasas, os monumentos colosais que me deixarían sen alento, plantas e bestas das que nunca oíra falar… Canto te envexei ó me cheghar aquela carta! Que acababas de montar en camelo en África, disíasme… Canto fantasiei de cativa ó ler aquelas novelas de aventuras. Eu a explorar o deserto, safándome de escorpiois e cobras mentres derriba dun camelo percorría as marabillas sentenarias leghadas por outras culturas… Xureime que non morrería sen montar nun, sen vivir as miñas propias andansas. Non ía ser como o resto de mosas: sen máis aspirasiois que criaren os nenos e compraseren o marido… E mírame aghora: tombada na praia do meu Denantes natal do que xamais saín, felís por me comprometer co home que amo, disposta a sacrificar a miña aventura por unha familia… —Non teño claro que Cibrao me estea a escoitar unha palabra. Non parou de me apalpar as pernas. A espera ata o día da voda está a lle ser demasiado dura. Tampouco é que eu non deveza por satisfacer as necesidades da carne, mais fago por me conter.

—Se cadra podes te-las dúas cousas… —Vaia! Seica algo de sangue si lle chega aínda ao cerebro.

—A que te refires? —preguntei esperanzada.

—Non sei cando, mais comprométome a te levar a montar en camelo. Inda temos a vida enteira por diante. —Por algo o amo. Os nosos beizos xúntanse con paixón.

Vida ilusoria

Casa
Ádega

Todos os desta narradora

«Ten tres anos máis ca min, aínda que sempre tiven máis complisidade con Xiana. É rariña como ela soa: ghústalle calquera forma de arte, a pintura, a escultura e mesmo a poesía, sobre todo se están relasionadas coa morte. Ninghún outro membro tivo máis sorte ca ela de caer nesta familia. O seu pelo é moi escuro e ondulado e levanta pouquerrechiño do chan. Encárghase de fotos e retratos, de ghravar as lápidas ou calquera outro labor minimamente artístico.» Xocas

Ádega

Todos os deste personaxe

«Ten tres anos máis ca min, aínda que sempre tiven máis complisidade con Xiana. É rariña como ela soa: ghústalle calquera forma de arte, a pintura, a escultura e mesmo a poesía, sobre todo se están relasionadas coa morte. Ninghún outro membro tivo máis sorte ca ela de caer nesta familia. O seu pelo é moi escuro e ondulado e levanta pouquerrechiño do chan. Encárghase de fotos e retratos, de ghravar as lápidas ou calquera outro labor minimamente artístico.» Xocas

Candeloria
Xiana

Todos os deste personaxe

«É unha muller moderna de máis, empeñada en se queixar por calquera diferensia de trato cos fillos varois. Ten mala hostia, pero cando quere é moi simpática. Media xuventude de Denantes anda atrás dela, mais non se lle coñese moso, e iso que xa supera os vinte. É tirando a alta, moi delghada e co pelo liso e claro. Estanlle a ensinar pra carpideira, pero dubido que ninghén queira que lle vaia chorar ó seu enterro. Axuda a mamá e á tía a preparar os cadáveres, fai ramos… un pouco de todo, coma o resto.» Xocas

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Toda túa, irmá. Non te podes faser unha idea de como estaba ó chegharmos! —Xiana foi a última en saír. Estou a soas co cadáver e o meu lenzo.

Isto non deixa de me parecer un insulto á miña arte. Facerme partícipe desta festa de negación e encubrimento… Énchesenos a boca a dicir que a morte é parte da vida, que hai que aceptala con naturalidade, que é un paso máis na existencia, que reforza o amor por vivir… E logo, mira: primeiro mamá, tía América e Xiana teñen que borrar calquera traza do que acaba de ocorrer, deixar un cadáver mutilado coa aparencia dunha apracíbel durminte; despois veño eu, que se vin antes a esta muller foi de pasada na rúa, a seica ter que plasmar no lenzo a súa vitalidade. A súa vitalidade!

A miña arte busca amosar a fermosura oculta polos prexuízos, persegue a estética incluso nos lugares máis recónditos. Neste caso chamaríame retratar o encanto sinistro da simulación da vida, como na fotografía de defuntos (iso si que é arte). Eses meniños exánimes formando parte dunha estampa familiar, esa recreación no que puido ser e xamais será… Pero dende a mirada da morte!, non da vida. Por iso é algo dunha beldade funesta. O que vou facer agora carece por completo de transcendencia. Para a familia será un retrato fiel abondo; para min, unha coitelada na ánima, unha traizón. Que feliz podería ser pintando a violencia da morte de Candeloria. Os ósos crebados. A carne esgazada. O ceno do nada. Esa sería a auténtica oda á existencia, non esta farsa emética.

Derradeira excursión

Fiestra
Sibila

Todos os desta narradora

«Dende que enviuvou non volveu saír da casa. Está aí día tras día, diante da fiestra, a contemplar o bulir de Denantes. A xente que a vai visitar é o único contato que ten co exterior.» Binucho

Sibila

Todos os deste personaxe

«Dende que enviuvou non volveu saír da casa. Está aí día tras día, diante da fiestra, a contemplar o bulir de Denantes. A xente que a vai visitar é o único contato que ten co exterior.» Binucho

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

Non dou creto. Polo alto da rúa comeza a asomar o cortexo fúnebre, encabezado por un enorme camelo que camiña vagaroso. Malia a atmosfera lutuosa que rodea o acto, ás beiras do camiño os petís enredan ansiosos á altura da besta. Nunca antes se vira algo así na vila. O corpo de Candeloria ha de ir nese coche do que turra o animal, un carro escuro e pequeneiro, o xusto para portar o cadaleito. Está escoltado por seis homes rufos que se desprazan en paralelo, tres de cada banda. É difícil dicilo aínda, mais semella unha procesión multitudinaria. Moita roupa de domingo e unha cadencia solemne. De cando en vez algún salouco das carpideiras acada o suficiente volume para traspasar a miña xanela e conseguirme arreguizar. As Egruever son boas; boas de verdade.

Ao pé da rúa, uns cantos veciños esperan a que pase a compaña, talvez para a ollaren de preto, se cadra para unírense. As súas facianas amosan un amplo espectro de emocións: tristura, respecto, curiosidade, incluso unha pode percibir nalgún deses rostros unha sorte de perversa ledicia pola ruptura da monotonía.

O coche fúnebre comeza a aumentar a súa velocidade de avance. En consecuencia, sen se decatar de que o carro se desprendeu do animal, o séquito formado polos seis homes e a meirande parte do resto da procesión mudan o seu andar pesaroso por un cada vez máis lixeiro. Acadan unha estampa de hilaridade lóbrega. O propio camelo queda xa atrás. Os cabaleiros suxeitan os chapeus mentres corren tanto como dan de si os pulmóns. Non lle hai que facer. O vehículo viaxa ao alén cunha présa sobrehumana.

Algúns individuos proseguen moi atrasados coa persecución estéril. Os demais amosan o espanto e a resignación á súa maneira: algunhas mulleres choran, outras gritan desesperadas, hai quen se botou derrotado ao chan, quen permanece conxelado fitando o destino do ataúde bulideiro… Como se dun vehículo tripulado se tratase, o cadaleito describe unha perfecta viraxe no seu descenso perante a atónita concorrencia. Avanza alíxero o trazado do camiño. Alertados polos berros, os veciños que inda permanecían nas súas casas saen a ventás e balcóns. Eu mesma, despois de semanas sen sequera abrir a fiestra, asomo a cabeza a través dela ao superar xa o carro a miña posición. Son incapaz de conter a curiosidade polo destino de Candeloria.

Agora diríxese a un grupo numeroso que agardaba na rúa, mais a esta velocidade non poden facer outra cousa que apartárense da traxectoria. Só hai un final posíbel para a endiañada travesía, e non será agradábel. Vai dereitiño á casa de pedra que fai esquina. A colisión non ten remedio. O impacto contra o muro exterior é aínda máis terríbel do que esperaba. O cadaleito esnaquízase e o corpo de Candeloria sae disparado. Remata con violencia na copa do limoeiro que hai plantado no quinteiro, mais a cabeza toma un rumbo propio. Durante o voo, o tempo frea o seu avance ata case se deter. A cachola viaxa a rebolos coas miradas de todo Denantes chantadas nela. O pano do pelo non tarda en se soltar; descende livián. A testa penetra polo medio e medio dunha das fiestras da casa. Escacha o vidro en mil anacos.

Nos primeiros intres a estupefacción dos asistentes a tan macabra representación supera o pavor. Non son capaz de lembrar o propietario desa casiña, queda fóra do alcance da vista cando estou sentada trala xanela. Mais cando apenas empezo a facer memoria, ábrese a porta principal e sae a todo correr unha figura esbrancuxada cos músculos da faciana contraídos polo terror. Ao pasar embaixo da árbore, as pólas ceden, o cadáver cae enriba da rapariga. Rematan ambos corpos estrados, inertes, un derriba do outro. Transcorridos uns segundos, e sen que ninguén fose capaz de reaccionar, un deles recobra vida. Por fortuna, é o que conserva a cabeza. Aldara záfase da defunta dunha abraiante apuxada e apela aos pés. Foxe rúa arriba, descalza e en camisón, mentres se esgorxa.