Procurando acougo espiritual

Rúa
Actor

Todos os deste narrador

«Estranxeiro que entúa en óperas de teatro. Está de visita en Denantes.» Siña Telesfora

Actor

Todos os deste personaxe

«Estranxeiro que entúa en óperas de teatro. Está de visita en Denantes.» Siña Telesfora

Anatolia

Todos os deste personaxe

«Alta e enghurrada. A vella está tan tola como indican o seu pelo e ollos.» Lois

Lois

Todos os deste personaxe

«O salto xerasional afortunadamente suavisou a cousa, mais é do pau de papá e do avó. O maior e máis estirado de meus irmáns. De cando en ves inda se sabe divertir. Non leva moito casado, pero as súas formas xa tenden á curva. Leva unha barba ben arranxada e viste de maneira formal. Boto de menos cando vivía con nós.» Xocas

Marías

Todos os deste personaxe

«Están as dúas viúvas dende que me alcansa a memoria. Sempre sentadas no seu banco. A forsa de enghanar o tempo xuntas, son case que a mesma persoa, tanto en aspecto como en personalidade. As únicas conversas que podo lembrar delas son referentes á meteoroloxía.» Leuco

Ribo

Todos os deste personaxe

«Un can vaghabundo —literalmente— obsesionado con nadar: pasa o día enteiro na praia ou no río, sempre a esperar que aparesa alghén pra lle tirar o pau.» Xuli

Siña Telesfora

Todos os deste personaxe

«Encántalle disirlle a todo varón menor de trinta anos que está feito un home. Camiña a paso de caracol, ten os ollos pequechos e o queixo cheo de pelos duros como espiñas.» Iago

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Grazas por me guiar, Lois. Estas horas en Denantes foron convulsas para min. Preciso un pouco de acougo espiritual. Ir á igrexa, reflexionar e incluso poñerme a ben con Deus.

—Enténdote, a ánima tamén presisa dun reconstituínte de cando en ves.

Espero que os nubarróns que bloquean o sol neste momento non sexan premonitorios. O día está a avanzar con placidez, confío en que continúe así. Con Lois ao meu lado, síntome máis seguro ante as sorpresas que nos agarden no camiño.

—Mira quen vén aí, siña Telesfora, a típica vella pesada que leva toda a vida a disir as mesmas cousas —alertoume sobre unha muller maior coa que nos imos cruzar en breve. Era baixiña, avanzaba coas dificultades propias da idade. Vestía o clásico uniforme lutuoso: saia longa ata os pés, blusa austera e pano na cabeza (por descontado, todos eles pardos), amais dunhas zocas tradicionais.

—Ola, Iagho. Que barbaridade! Hai que ver como medraches. Así xa está ben, eh?, que despois non entras polas portas! Estás feito un home. Ademais, aghora con eses quiliños que colliches estás máis ghuapo. Pero aféitateme, home. Este é o famoso visitante, o que entúa nas óperas de teatro, non? —Asentín mentres portaba un sorriso de compromiso—. Vese bo rapás, e iso ten moito mérito. Eu marcho xa que vou darlle de comer ós ghatos. Teime coidado co sol, que parés’ que non, porque está así o día como atoldado, pero si que fai mal. Ata mañá se Deus quixer. —A muller seguiu o seu camiño.

—Que che disía eu. Toda a vida ighual. Que che dighan con catorse anos que estás feito un home e o moito que estás a medrar, aínda; pero con vinte e catro… Ademais de confundirme co meu irmán Iagho, outro clásico.

—Non te pases, que non é para tanto.

—Claro, ti como non a vas volver ver na vida… pero eu se mañá me atopo con ela, mañá que volve disir o mesmo.

—Por certo, si que voan as novas…

—Por te coñeser, dis? —Fixen un xesto con cellas e mans remarcando a evidencia—. Se chegha a ouvidos de Pía, todo aquel que vaia á mañansiña ó mercado estará máis ca informado.

—Vas vir ó cine esta noite?

—Claro, alí estarei. Moita sorte! É un luxo ter un actor profesional pra le-los rótulos. —Resulta agradábel que de cando en vez a un lle recoñezan os méritos.

Sen maior incidencia, avanzamos camiño da igrexa. Axiña nos cruzaremos cunha nova persoa: outra anciá, esta alta e macilenta. Camiña coa mirada perdida. A maneira agreste de levar o cabelo potencia o seu aspecto de tola.

—E este? —dixo a muller de maneira cortante.

—É un actor que está de visita, Anatolia.

—Boh!, que máis dará seghir o marcado por un dramaturgho ou por un demiúrgho. —Proseguiu a súa marcha con desgana mentres nos achegabamos á praia.

—Aquí vén este…

—Non trae algo na boca? —Contra nós viña un can cun obxecto alongado sobresaíndo a ambos lados do fociño. O seu rabo non se detiña nin un intre.

—Pois claro, tráenos un pau pra que llo tiremos ó mar. Veña, trae aquí, Ribo. —Unha vez que Lois colleu o pau, a ansia posuíu o animal. Dá pequenos botes ao tempo que se achega ao mar sen deixar de fitalo. Lánzallo tan lonxe como pode e dá media volta mentres o cuadrúpede penetra no océano a toda velocidade.

—Fai isto acotío?

—Acotío? Non fai outra cousa. Pasa o día enteiro na praia ou no río; menos cando está a comer, durmir ou a montar a alghén. Non hai máis que verlle os pelos, soldados pra sempre os uns ós outros. Por iso mesmo se lle puxo o nome de Ribeirán. É ver pasar por aquí a alghén e achegharse pra que lle tiren o pau. O seu coa augha é unha obsesión! Vamos, antes de que volva.

—Coñeces o párroco? Que tal é?

—Si, é un Egruever, o meu tío avó. Como persoa maior é bastante tradisional, pero ten bo fondo. Meu primo Maeloc, que leva unha capela por aí arriba, é xa máis moderno na súa consepsión do evanxeo. Mira, aí as están, sentadas no mesmo banco dende hai trinta anos. O tempo converteunas en xemelghas, que digho xemelghas, son a mesma persoa desdobrada.

—Bos días. Estabamos a comentar que, por moito que ande día encapotado, non ten trasas de que vaia chover.

—Si, non parés’ —respondeu Lois sen sequera detérmonos. Avanzamos un chisco. Atrás quedaban xa as dúas vellas—. Estas dúas que, por compartir, ata comparten nome, María, quedaron viúvas décadas atrás. Dende entón pasan día tras día nese banco. Tanto tempo levan xuntas que, como can e dono, acabaron por se pareser. Eu xa apenas as distingho. Losen ighual e falan idéntico, ademais son persoas monotemáticas, pásanse a vida en insulsas conversas referentes ó tempo que vai. Éme difísil maxinar seres máis aburridos.

—Polo menos téñense a unha á outra…

—Xa cheghamos. Podes sentarte e botar o tempo que queiras. Eu vou avisar a tío Brais á sancristía pra que se acheghe a te confesar. Xa non volvo, quedei con Maeloc. Deica, vémonos.

—Adeus e grazas.

Comentarios cinéfilos

Paporroibo
Actor

Todos os deste narrador

«Estranxeiro que entúa en óperas de teatro. Está de visita en Denantes.» Siña Telesfora

Actor

Todos os deste personaxe

«Estranxeiro que entúa en óperas de teatro. Está de visita en Denantes.» Siña Telesfora

Breixo

Todos os deste personaxe

«Entre nós, en realidade é o meu primo favorito. A súa enfermidade do sono dáme pé a unha morea de trasnadas. Ten un pouco cara de parvo. Xa cumpriu vinte e algho, pero non vai atopar mosa na vida. Ghústalle máis un libro que á Ádegha unha decapitasión.» Xocas

Lois

Todos os deste personaxe

«O salto xerasional afortunadamente suavisou a cousa, mais é do pau de papá e do avó. O maior e máis estirado de meus irmáns. De cando en ves inda se sabe divertir. Non leva moito casado, pero as súas formas xa tenden á curva. Leva unha barba ben arranxada e viste de maneira formal. Boto de menos cando vivía con nós.» Xocas

Plinio

Todos os deste personaxe

«É bo rapás, aínda que un pouco parado. Temos a afecsión común da lectura. Leva unha barba moi curta e ghústalle portar chapeu.» Breixo

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Eu sempre sospeitei que ti eras unha muller —espetoulle Lois a Breixo.

—Unha muller? Non ves a barba ou que?

—A miña avoa, que en pas descanse, tiña unha barba moito máis viril ca esa pelux’ de rata que che sae a ti.

—Eu déixovos que estou esgotado. Vou para a cama —interrompín con sinceridade a disputa pueril.

—Vén botar a última, home, que imos comenta-lo filme. Ademais, ti fixéchelo do carallo —Plinio botoume un afago.

—Non, de verdade que estou a caer co sono —dixen mentres me despedía. Amosei o envés da man e pechei un par de veces todos os dedos, agás o polgar, sobre a palma.

Sorprendérame a velada. No canto da proxección atolada que esperaba —coma as anteriores ás que asistira—, con xente a falar, a papar comida de toda clase, nenos chorando e correndo pola sala… os asistentes só abriron a boca nos cambios de rolo. Tiveron un comportamento litúrxico. Van ao cinema como quen vai a misa. Abraiante! Xa me gustaría a min que todas as miñas funcións teatrais foxen tan respectuosas.

Voo matutino

Casa dos Egruever
Lois

Todos os deste narrador

«O salto xerasional afortunadamente suavisou a cousa, mais é do pau de papá e do avó. O maior e máis estirado de meus irmáns. De cando en ves inda se sabe divertir. Non leva moito casado, pero as súas formas xa tenden á curva. Leva unha barba ben arranxada e viste de maneira formal. Boto de menos cando vivía con nós.» Xocas

Lois

Todos os deste personaxe

«O salto xerasional afortunadamente suavisou a cousa, mais é do pau de papá e do avó. O maior e máis estirado de meus irmáns. De cando en ves inda se sabe divertir. Non leva moito casado, pero as súas formas xa tenden á curva. Leva unha barba ben arranxada e viste de maneira formal. Boto de menos cando vivía con nós.» Xocas

Xocas

Todos os deste personaxe

«Non sei a quen saíu. A idade non lle trouxo o sentidiño. Ten desaseis anos e seghe a pensar todo o día en ghastar bromas, case que todas elas pesadas. Por iso, a medida que medraba e as súas trasnadas se ían acheghando ó limiar do delito, tentei controlalas meténdoo na brighada. Algho o contivo, inda que me dá no narís que non será abondo. Pode creser un pouco, mais parés’ que quedará pequeno; non lle importa, ó contrario, así pode ghabear e aghocharse en todo sitio canto hai.» Paulo

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

O fogar. Unha mañá tranquila. Tempo para descansar, sentarme a ler… ou mellor: pechar os ollos e escoitar medrar a herba. Agora, Deus, só che pido que ao abrir esta porta non haxa sorpresas: ningunha morte por un día. De verdade que preciso deste descanso.

—Boas! —saudei a meu irmán menor.

—En serio? —Xocas, sentado á mesa da sala, comeza a correr cara a fiestra e lánzase a través dela axitando os brazos—. CABROOOOOOOÓN!!!!!!!!!

Á procura dunha xiba

Casa dos Egruever
Breixo

Todos os deste narrador

«Entre nós, en realidade é o meu primo favorito. A súa enfermidade do sono dáme pé a unha morea de trasnadas. Ten un pouco cara de parvo. Xa cumpriu vinte e algho, pero non vai atopar mosa na vida. Ghústalle máis un libro que á Ádegha unha decapitasión.» Xocas

Breixo

Todos os deste personaxe

«Entre nós, en realidade é o meu primo favorito. A súa enfermidade do sono dáme pé a unha morea de trasnadas. Ten un pouco cara de parvo. Xa cumpriu vinte e algho, pero non vai atopar mosa na vida. Ghústalle máis un libro que á Ádegha unha decapitasión.» Xocas

Iago

Todos os deste personaxe

«Se cadra ten un punto responsábel de máis, pero é dado ás bromas. Casará máis pronto que tarde, mais inda vive na casa familiar. Son xa vinte e tres anos, un menos ca Lois. Ten o pelo castaño —de máis novo era louro, o que sempre me fixo pensar que o adoptaron— e é fraco coma un fiúncho.» Xocas

Lois

Todos os deste personaxe

«O salto xerasional afortunadamente suavisou a cousa, mais é do pau de papá e do avó. O maior e máis estirado de meus irmáns. De cando en ves inda se sabe divertir. Non leva moito casado, pero as súas formas xa tenden á curva. Leva unha barba ben arranxada e viste de maneira formal. Boto de menos cando vivía con nós.» Xocas

Paulo

Todos os deste personaxe

«Papá. Téñolle ese apresio que vai ghravado no sanghe, mais é un repunante. Aghás o de meterme na brighada necrolóxica, o resto das súas acsiois teñen como obxectivo amolarme. Dende que está á fronte da familia é inda peor.» Xocas

Xocas

Todos os deste personaxe

«Non sei a quen saíu. A idade non lle trouxo o sentidiño. Ten desaseis anos e seghe a pensar todo o día en ghastar bromas, case que todas elas pesadas. Por iso, a medida que medraba e as súas trasnadas se ían acheghando ó limiar do delito, tentei controlalas meténdoo na brighada. Algho o contivo, inda que me dá no narís que non será abondo. Pode creser un pouco, mais parés’ que quedará pequeno; non lle importa, ó contrario, así pode ghabear e aghocharse en todo sitio canto hai.» Paulo

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Rapases, temos que conseghir un camelo pró enterro de Candeloria. Alghunha idea? —preguntou o tío Paulo mentres daba voltas derredor da mesa na que estabamos sentados o resto.

—O burro de Amelia ten máis chepa cá Calista, pode pasar sen problemas por un camelo. —Seu pai soltoulle unha losqueada instintiva a Xocas—. Aaaah! Pareserache ben pegharlle a un eivado?

—Eivado!? Que demo che pasou nese braso?

—Mmmm… coido que xa me doeu abondo o último lapote como pra che contar isto.

—Só temos dúas escollas posíbeis: ou ben un soolóxico, ou ben un sirco —apuntei.

—Nun soo non nos emprestan un dos animais nin de broma. Nun sirco será cuestión de cartos— reduciu Lois as opcións de busca.

—Teremos que ir ver se hai alghún sirco pola sona. Xocas, xa que non nos serves pr’outra cousa, ti virás comigho á sidade, ighual que o Iagho. Alí poderemos informarnos de onde hai alghún. Lois e Breixo, ide pola do tío Lucas e axudaille faser un carriño para que o camelo poida tirar do cadaleito.

—E da brighada necrolóxica? —Intereseime.

—Esqueseivos por aghora, isto xa é lea abonda. Só espero que a ninghén se lle ocorra morrer antes de que deamos enterrado á defunta de Sibrao.

—Non apostaría eu por iso, xa se sabe que a xente desta vila é dun desconsiderado… —O piollo, co ás para matar o tres.

Unhas vanse, outros chegan

Casa
Plinio

Todos os deste narrador

«É bo rapás, aínda que un pouco parado. Temos a afecsión común da lectura. Leva unha barba moi curta e ghústalle portar chapeu.» Breixo

Cibrao
Iolanda

Todos os deste personaxe

«Seica non lle resultou doado collerlle o pulso á familia. Aghora é unha choradeira máis ca desente e xa está habituada a convivir coa morte. Que vou disir do boa que é, son seu fillo.» Xocas

Isadora
Lois

Todos os deste personaxe

«O salto xerasional afortunadamente suavisou a cousa, mais é do pau de papá e do avó. O maior e máis estirado de meus irmáns. De cando en ves inda se sabe divertir. Non leva moito casado, pero as súas formas xa tenden á curva. Leva unha barba ben arranxada e viste de maneira formal. Boto de menos cando vivía con nós.» Xocas

Plinio

Todos os deste personaxe

«É bo rapás, aínda que un pouco parado. Temos a afecsión común da lectura. Leva unha barba moi curta e ghústalle portar chapeu.» Breixo

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Xa estamos aquí. Onde deixamos o cadaleito? —dixo Lois ao entrarmos pola porta.

—Aí mesmo. Túa irmá está aghora pintando a Candeloria. É mellor non interrompela. Xa o subimos nós despois. —Iolanda estaba a agardar, sentada nunha das cadeiras situadas na sala, a que Ádega rematase.

—D’acordo. Eu vólvome, entón, que hai moito choio. Plinio, queres que che aserque á casa?

—Vai de aí, se son tres pasos! —Camiñar non é que sexa o meu pasatempo predilecto, mais coa présa que leva non lle vou dicir que si, que me achegue aí ao ladiño. Ademais, andar, o que se di andar…

—Deica logho —despídese das súas familiares erguendo a man esquerda—. Acompáñoo no sentimento —diríxese a Cibrao.

—Pero pasa, home. Vai botarlle un ghrolo á cosiña ou comer algho —convidoume o viúvo.

—A verdade é que… —Asomouse unha moza dende a cociña cando estaba a piques de declinar o ofrecemento.

—Unha cunquiña do caldo que nos trouxo Oliva? —preguntou cunha voz doce.

—Non teño fame. —Rexeito ao tempo tamén coa man a invitación. Aínda que xa me estou a arrepentir de estragar a escusa perfecta para coñecela.

—Unha tila? —Tenta coas bebidas.

—A unha tiliña non che vou disir que non. —Si, é unha infusión que non soporto. Estame ben por parvo!

Na cociña só está ela. Aínda que, pola louza, semella que cheguei por casualidade nun momento de relativa tranquilidade que non é probábel que se vaia repetir antes do enterramento.

—Senta. Aghora cha poño. —Ao se xirar, reparei nunha incipiente barriga materna. Xa dicía eu que…—. Entón, es un dos Eghruever?

—Non, nin sequera traballo na carpintaría. Pasaba por alí e, como estaban moi atafeghados, boteilles unha man pra aserca-lo ataúde.

—Ghrasiñas, logho.

—Non hai de que, collíame de camiño. —A ver de que falo eu agora…

—Estache ben de temperatura?

—Eh… si, si, así está perfecta. —Perfectamente noxenta.

Aínda que ela semella tranquila, como se agradecese que non lle recordasen o suceso durante un anaco, o silencio non me está a resultar cómodo. Meu Deus, que mal se me deron sempre as conversas de cortesía… Xa sei!, o cativo.

—Que tal levas o embaraso?

—Pra se-lo primeiro, non está a ser complicado. Apenas tiven náuseas e antollos. O peor está a se-la soidade. A última ves que vin a meu home foi o día da semente; anda embarcado —dixo cun pouso de amargura—, e aghora co de miña nai… Era un ghrande apoio. Non sei como o hei de soportar en diante. Enténdeme, tirarei como sexa, pola criatura, mais todo será diferente por aquí; moito máis duro. Sabes que? —Inspírolle confianza.

—Dime.

—O xeito de ocorrer todo, en serta maneira, reconfórtame. —Incluso nestas situacións, con outra persoa abríndome o seu corazón, non son capaz de deixar de imaxinarme a reacción que tería o meu interlocutor se digo ou fago cousas inesperadas—. Porque xamais fun capás de faserme á idea de que miña nai ía esmoreser. Non podía imaxinala confinada nunha cama, morrendo un pouco cada día ata o fatal desenlase. —Se lle dese un bico na boca agora mesmo, que faría? Incluso aínda que lle gustase, e por máis que se lle note que o seu matrimonio non vai ben, non me seguiría a corrente. Inda que se sentise agredida, dubido que me soltase unha labazada. O máis probábel é que non soubese como reaccionar, que me fitase cos ollos ben abertos e a mente colapsada, agardando a que eu abandonase a habitación ou, en último termo, acabaría por facelo ela—. Pra ben ou pra mal, ela era unha persoa peculiar. A súa morte non podía ser convensional, tiña que ser algho inesperado; espectacular incluso. —E se lle metese un dedo no nariz?

—A vida con ela había de ser moi interesante.

—Sen dúbida que o era. Sempre o foi. —Estivo a piques de revivir unha anécdota que no último momento decidiu gardar para si. Apóstome a que se me botase un peido, ela faría coma se non se decatase—. Non podo deixar de pensar que meus irmáns e mais eu eramos unha cadea que a mantivo toda a vida suxeita a Denantes, cando ela non pertensía a este lughar. —Aínda que dese a sensación de que xa estaba seca, os ollos, chantados dende hai un bo anaco no lume da lareira, comezan a ameazar arroiada—. Así e todo… —Parece que se decatou a tempo de frear as bágoas, mudou o ceno para contelas—. Así e todo, levar un bebé no interior é unha sensasión marabillosa. —A de facercho aposto a que tampouco ha de estar mal. Non puiden reprimir unha mirada libidinosa aos incipientes peitos lactantes—. Conto os días que faltan para poder ve-la súa cariña. —Pero que carallo vai mal contigo, rapaz? Arrubieime ao imaxinar que pensaría calquera ao saber o que me está a pasar pola cabeza perante unha moza preñada doutro home, desfeita pola morte recente e traumática de súa nai.

—Ti xa es pai? —preguntoume.

—Pai?, por non ter, nin teño mosa.

—Pois xa me estraña, sendo tan riquiño. —Abofé que por este camiño non me han de baixar as cores.

—Moi rica e relaxante a tila. —Mentireiro!—. Vou ir indo. —Despedinme mentres os seus ollos aumentaban un chisco o nivel de melancolía.

—Impórtache se te acompaño un anaco? Presiso un pouco de aire pra coller forsas pró que vén.

—Non, como vexas. Dende logho que non me importa. —EN ABSOLUTO!

Ao saírmos pola porta da cociña, cun contido e estúpido sorriso na miña face, cruzámonos con Oliva, que xa regresa cunha cesta á cabeza.

—Marchas, nena? —Deducín que se refería a Isadora.

—Estou algho mareada, vou ver se cun ambiente menos carghado se me pasa.

—Si, hache de caer ben. Eu vou preparando unha masela pra cando volvas. Axudarache a asentar o estómagho. —Que de bondade concentrada nun corpo tan miúdo!