Aparencia

Casa
Isadora
América

Todos os deste personaxe

«Miña tía e nai de Breixo e Maeloc. Mestra de carpideiras. Baixiña e repoluda. É a mellor amigha de miña nai dende pequechas.» Xocas

Cibrao
Iolanda

Todos os deste personaxe

«Seica non lle resultou doado collerlle o pulso á familia. Aghora é unha choradeira máis ca desente e xa está habituada a convivir coa morte. Que vou disir do boa que é, son seu fillo.» Xocas

Isadora
Xiana

Todos os deste personaxe

«É unha muller moderna de máis, empeñada en se queixar por calquera diferensia de trato cos fillos varois. Ten mala hostia, pero cando quere é moi simpática. Media xuventude de Denantes anda atrás dela, mais non se lle coñese moso, e iso que xa supera os vinte. É tirando a alta, moi delghada e co pelo liso e claro. Estanlle a ensinar pra carpideira, pero dubido que ninghén queira que lle vaia chorar ó seu enterro. Axuda a mamá e á tía a preparar os cadáveres, fai ramos… un pouco de todo, coma o resto.» Xocas

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

Ai, miña naiciña, miña naiciña! Pobriña ela! Teño que parecer forte diante de papá, el está desfeito, sen vontade. Xamais o vira así. Nin sequera cando Pauliña non puido saír adiante. A súa tristura estao a asomar ao limiar da cordura; apenas é quen de unir dúas palabras seguidas. Foi unha morte tan desafortunada que teño a sensación de que en calquera momento vou amañecer na miña cama dun pesadelo surrealista.

Papá non deixa a fiestra. Tenta agochar o seu pranto mirando ao exterior mentres espera polas Egruever. Mais aínda dende esta posición pódese ver como as bágoas se lle desprenden da face ao chegar ao queixo. Rematan nunha minúscula lagoa de desalento que se está a formar aos pés.

—Aí as están! —dixo emocionándose aínda máis ao pensar no que vai ter que dicir.

Entraron as tres mulleres: dúas de mediana idade e unha mociña. Serias mais coa tranquilidade de quen se enfrontou a isto nunha morea de ocasións.

—Está arriba… desfeitiña, a miña probiña! —Botou as mans á cara e comezou a debullarse en bágoas.

—Non se preocupe, Sibrao, xa verá como estará presentábel cando lle cheghen os fillos —tentou consolalo Iolanda—. Procurai que non suba ninghén mentres a lavamos e acondisionamos. Nun anaco virán co cadaleito e cando estea preparada xa a baixamos nel prá sala —dirixiuse agora a min ás abaixadas.

É abraiante a convicción coa que soben. Non sei eu se serán conscientes do panorama que lles espera. Meu pai conseguiu enxugarse as bágoas. Pasea agora inquedo arriba e abaixo.

—Isiña, vou saír a que me dea o ar.

—Vou con vostede. —Non o quero perder de vista.

—Non, presiso estar só. Ademais, alghén ten que quedar aquí pra resibi-las visitas —dixo de maneira entrecortada. Resulta evidente que non me quere con el e non é momento de discutir.

—D’acordo, mais prométame unha cousa. —Asinte—. Prométame que non fará ninghunha parvada aí fóra. —Bica os dedos e marcha.

O ruído da porta ao pecharse é o sinal que esperaba: coa soidade como pano de bágoas, derrúbome por completo.

Vida ilusoria

Casa
Ádega

Todos os desta narradora

«Ten tres anos máis ca min, aínda que sempre tiven máis complisidade con Xiana. É rariña como ela soa: ghústalle calquera forma de arte, a pintura, a escultura e mesmo a poesía, sobre todo se están relasionadas coa morte. Ninghún outro membro tivo máis sorte ca ela de caer nesta familia. O seu pelo é moi escuro e ondulado e levanta pouquerrechiño do chan. Encárghase de fotos e retratos, de ghravar as lápidas ou calquera outro labor minimamente artístico.» Xocas

Ádega

Todos os deste personaxe

«Ten tres anos máis ca min, aínda que sempre tiven máis complisidade con Xiana. É rariña como ela soa: ghústalle calquera forma de arte, a pintura, a escultura e mesmo a poesía, sobre todo se están relasionadas coa morte. Ninghún outro membro tivo máis sorte ca ela de caer nesta familia. O seu pelo é moi escuro e ondulado e levanta pouquerrechiño do chan. Encárghase de fotos e retratos, de ghravar as lápidas ou calquera outro labor minimamente artístico.» Xocas

Candeloria
Xiana

Todos os deste personaxe

«É unha muller moderna de máis, empeñada en se queixar por calquera diferensia de trato cos fillos varois. Ten mala hostia, pero cando quere é moi simpática. Media xuventude de Denantes anda atrás dela, mais non se lle coñese moso, e iso que xa supera os vinte. É tirando a alta, moi delghada e co pelo liso e claro. Estanlle a ensinar pra carpideira, pero dubido que ninghén queira que lle vaia chorar ó seu enterro. Axuda a mamá e á tía a preparar os cadáveres, fai ramos… un pouco de todo, coma o resto.» Xocas

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Toda túa, irmá. Non te podes faser unha idea de como estaba ó chegharmos! —Xiana foi a última en saír. Estou a soas co cadáver e o meu lenzo.

Isto non deixa de me parecer un insulto á miña arte. Facerme partícipe desta festa de negación e encubrimento… Énchesenos a boca a dicir que a morte é parte da vida, que hai que aceptala con naturalidade, que é un paso máis na existencia, que reforza o amor por vivir… E logo, mira: primeiro mamá, tía América e Xiana teñen que borrar calquera traza do que acaba de ocorrer, deixar un cadáver mutilado coa aparencia dunha apracíbel durminte; despois veño eu, que se vin antes a esta muller foi de pasada na rúa, a seica ter que plasmar no lenzo a súa vitalidade. A súa vitalidade!

A miña arte busca amosar a fermosura oculta polos prexuízos, persegue a estética incluso nos lugares máis recónditos. Neste caso chamaríame retratar o encanto sinistro da simulación da vida, como na fotografía de defuntos (iso si que é arte). Eses meniños exánimes formando parte dunha estampa familiar, esa recreación no que puido ser e xamais será… Pero dende a mirada da morte!, non da vida. Por iso é algo dunha beldade funesta. O que vou facer agora carece por completo de transcendencia. Para a familia será un retrato fiel abondo; para min, unha coitelada na ánima, unha traizón. Que feliz podería ser pintando a violencia da morte de Candeloria. Os ósos crebados. A carne esgazada. O ceno do nada. Esa sería a auténtica oda á existencia, non esta farsa emética.

Unhas vanse, outros chegan

Casa
Plinio

Todos os deste narrador

«É bo rapás, aínda que un pouco parado. Temos a afecsión común da lectura. Leva unha barba moi curta e ghústalle portar chapeu.» Breixo

Cibrao
Iolanda

Todos os deste personaxe

«Seica non lle resultou doado collerlle o pulso á familia. Aghora é unha choradeira máis ca desente e xa está habituada a convivir coa morte. Que vou disir do boa que é, son seu fillo.» Xocas

Isadora
Lois

Todos os deste personaxe

«O salto xerasional afortunadamente suavisou a cousa, mais é do pau de papá e do avó. O maior e máis estirado de meus irmáns. De cando en ves inda se sabe divertir. Non leva moito casado, pero as súas formas xa tenden á curva. Leva unha barba ben arranxada e viste de maneira formal. Boto de menos cando vivía con nós.» Xocas

Plinio

Todos os deste personaxe

«É bo rapás, aínda que un pouco parado. Temos a afecsión común da lectura. Leva unha barba moi curta e ghústalle portar chapeu.» Breixo

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Xa estamos aquí. Onde deixamos o cadaleito? —dixo Lois ao entrarmos pola porta.

—Aí mesmo. Túa irmá está aghora pintando a Candeloria. É mellor non interrompela. Xa o subimos nós despois. —Iolanda estaba a agardar, sentada nunha das cadeiras situadas na sala, a que Ádega rematase.

—D’acordo. Eu vólvome, entón, que hai moito choio. Plinio, queres que che aserque á casa?

—Vai de aí, se son tres pasos! —Camiñar non é que sexa o meu pasatempo predilecto, mais coa présa que leva non lle vou dicir que si, que me achegue aí ao ladiño. Ademais, andar, o que se di andar…

—Deica logho —despídese das súas familiares erguendo a man esquerda—. Acompáñoo no sentimento —diríxese a Cibrao.

—Pero pasa, home. Vai botarlle un ghrolo á cosiña ou comer algho —convidoume o viúvo.

—A verdade é que… —Asomouse unha moza dende a cociña cando estaba a piques de declinar o ofrecemento.

—Unha cunquiña do caldo que nos trouxo Oliva? —preguntou cunha voz doce.

—Non teño fame. —Rexeito ao tempo tamén coa man a invitación. Aínda que xa me estou a arrepentir de estragar a escusa perfecta para coñecela.

—Unha tila? —Tenta coas bebidas.

—A unha tiliña non che vou disir que non. —Si, é unha infusión que non soporto. Estame ben por parvo!

Na cociña só está ela. Aínda que, pola louza, semella que cheguei por casualidade nun momento de relativa tranquilidade que non é probábel que se vaia repetir antes do enterramento.

—Senta. Aghora cha poño. —Ao se xirar, reparei nunha incipiente barriga materna. Xa dicía eu que…—. Entón, es un dos Eghruever?

—Non, nin sequera traballo na carpintaría. Pasaba por alí e, como estaban moi atafeghados, boteilles unha man pra aserca-lo ataúde.

—Ghrasiñas, logho.

—Non hai de que, collíame de camiño. —A ver de que falo eu agora…

—Estache ben de temperatura?

—Eh… si, si, así está perfecta. —Perfectamente noxenta.

Aínda que ela semella tranquila, como se agradecese que non lle recordasen o suceso durante un anaco, o silencio non me está a resultar cómodo. Meu Deus, que mal se me deron sempre as conversas de cortesía… Xa sei!, o cativo.

—Que tal levas o embaraso?

—Pra se-lo primeiro, non está a ser complicado. Apenas tiven náuseas e antollos. O peor está a se-la soidade. A última ves que vin a meu home foi o día da semente; anda embarcado —dixo cun pouso de amargura—, e aghora co de miña nai… Era un ghrande apoio. Non sei como o hei de soportar en diante. Enténdeme, tirarei como sexa, pola criatura, mais todo será diferente por aquí; moito máis duro. Sabes que? —Inspírolle confianza.

—Dime.

—O xeito de ocorrer todo, en serta maneira, reconfórtame. —Incluso nestas situacións, con outra persoa abríndome o seu corazón, non son capaz de deixar de imaxinarme a reacción que tería o meu interlocutor se digo ou fago cousas inesperadas—. Porque xamais fun capás de faserme á idea de que miña nai ía esmoreser. Non podía imaxinala confinada nunha cama, morrendo un pouco cada día ata o fatal desenlase. —Se lle dese un bico na boca agora mesmo, que faría? Incluso aínda que lle gustase, e por máis que se lle note que o seu matrimonio non vai ben, non me seguiría a corrente. Inda que se sentise agredida, dubido que me soltase unha labazada. O máis probábel é que non soubese como reaccionar, que me fitase cos ollos ben abertos e a mente colapsada, agardando a que eu abandonase a habitación ou, en último termo, acabaría por facelo ela—. Pra ben ou pra mal, ela era unha persoa peculiar. A súa morte non podía ser convensional, tiña que ser algho inesperado; espectacular incluso. —E se lle metese un dedo no nariz?

—A vida con ela había de ser moi interesante.

—Sen dúbida que o era. Sempre o foi. —Estivo a piques de revivir unha anécdota que no último momento decidiu gardar para si. Apóstome a que se me botase un peido, ela faría coma se non se decatase—. Non podo deixar de pensar que meus irmáns e mais eu eramos unha cadea que a mantivo toda a vida suxeita a Denantes, cando ela non pertensía a este lughar. —Aínda que dese a sensación de que xa estaba seca, os ollos, chantados dende hai un bo anaco no lume da lareira, comezan a ameazar arroiada—. Así e todo… —Parece que se decatou a tempo de frear as bágoas, mudou o ceno para contelas—. Así e todo, levar un bebé no interior é unha sensasión marabillosa. —A de facercho aposto a que tampouco ha de estar mal. Non puiden reprimir unha mirada libidinosa aos incipientes peitos lactantes—. Conto os días que faltan para poder ve-la súa cariña. —Pero que carallo vai mal contigo, rapaz? Arrubieime ao imaxinar que pensaría calquera ao saber o que me está a pasar pola cabeza perante unha moza preñada doutro home, desfeita pola morte recente e traumática de súa nai.

—Ti xa es pai? —preguntoume.

—Pai?, por non ter, nin teño mosa.

—Pois xa me estraña, sendo tan riquiño. —Abofé que por este camiño non me han de baixar as cores.

—Moi rica e relaxante a tila. —Mentireiro!—. Vou ir indo. —Despedinme mentres os seus ollos aumentaban un chisco o nivel de melancolía.

—Impórtache se te acompaño un anaco? Presiso un pouco de aire pra coller forsas pró que vén.

—Non, como vexas. Dende logho que non me importa. —EN ABSOLUTO!

Ao saírmos pola porta da cociña, cun contido e estúpido sorriso na miña face, cruzámonos con Oliva, que xa regresa cunha cesta á cabeza.

—Marchas, nena? —Deducín que se refería a Isadora.

—Estou algho mareada, vou ver se cun ambiente menos carghado se me pasa.

—Si, hache de caer ben. Eu vou preparando unha masela pra cando volvas. Axudarache a asentar o estómagho. —Que de bondade concentrada nun corpo tan miúdo!

Caldo xusticieiro

Casa
Oliva

Todos os desta narradora

«Unha muller maior entreghada ós demais. Sempre se preocupa de que non me falte de nada. Se hai alghún denantés en apertos, sempre é a primeira en acudir.» Sibila

Isadora
Oliva

Todos os deste personaxe

«Unha muller maior entreghada ós demais. Sempre se preocupa de que non me falte de nada. Se hai alghún denantés en apertos, sempre é a primeira en acudir.» Sibila

Sindo

Todos os deste personaxe

«Sempre está á busca de formas de papar e beber de moca e de maneiras de ghañar cartos co mínimo esforso.» Olga

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Ola, xa están aquí? —pregunta Isadora ao regresar. Referíase a seus irmáns, que acaban de chegar no vapor.

—Si, haiche nadiña. Están arriba. Como che sentou o ar? —Pregunteille cun cálido sorriso.

—Ben, estou mellor. Ghrasiñas por te preocupares, Oliva. —Por me preocupar? Porcona! O fedor a sexo chega ata aquí. Levas a luxuria e o adulterio impregnados en cada recullo desa roupa de dubidoso gusto. Xa arderás no inferno, xa…

Séntese alguén a baixar polas escaleiras, deben de vir co cadaleito. Collo a lurpia de Isadora polo brazo:

—Vamos, nena, non podes estar aquí.

—E logho?

—Están a baixar a caixa coa defunta de túa nai.

—Quero vela!

—Pero que che pasa!? Estás embarasada, pensa un pouco na criatura. Queres que lle dea mal de ar? —Aínda que a este neno xa non o libra ninguén co que acabas de facer. Dubido ademais que fose a primeira vez.

Lévoa do brazo á cociña, séntoa e procuro situarme o máis lonxe posíbel. O gafume que desprende está a me marear.

Pasado un anaco, entran seus irmáns a saudala. Unhas cantas apertas e unhas bágoas camanduleiras. Como quen que a Ourente ou Catulo lles importa unha cona súa nai. Había unha morea de tempo que non viñan pola vila. Por non falar da filla que fornica con Candeloria aínda de corpo presente…

Xa está aquí o pedichón este. Sindo aparece pola porta da cociña e vai directo a unha veciña que está sentada onda a lareira a lle dar o pésame. O pobre diaño nin sabe quen é a morta ou os seus parentes.

—Ola, Sindo, a apoiar a familia nestes momentos complicados?

—Hai que ser bos visiños. —Malparido!

—Parés’ que co lusquefusque está a se revirar o día, eh? Non tardará moito en chover. Queres unha cunquiña de caldo pra entrar en calor? —Pregunta retórica.

—Non vaias pensar, a larica marchoume toda. Nestas situasiois péchaseme o estómagho. —Si, claro—. Mais probarcho, si que cho probo. —Éncholle a cunca ata arriba, así esgane!

—Mmmm, contra o final ten un ghusto así como aghre; dálle o seu aquel. —Correspondín as súas palabras de adulación cun sorriso cómplice. Mal saben todos estes que vertín medio ouriñal no caldo. Como se merecesen outra cousa…

Asalto

Casa
Heduvixe

Todos os desta narradora

«Se caghas un peido un pouco forte xa corre a se fechar na casa. A vella, pequerrecha e con olleiras de moso en San Xoán, ten medo até da súa propia sombra.» Maro

Heduvixe

Todos os deste personaxe

«Se caghas un peido un pouco forte xa corre a se fechar na casa. A vella, pequerrecha e con olleiras de moso en San Xoán, ten medo até da súa propia sombra.» Maro

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

Que é iso que se escoita no tellado? Semellan unhas pegadas. Sen respirar percibireino mellor. Si, non hai dúbida, pero non anda só unha persoa, séntense unhas cantas. Pisan suave para pasaren desapercibidas. Sorte que teño ouvidos de porca parida. Bulen de aquí para acolá, procurando unha fenda pola que entrar, mais non a van atopar. Ou se cadra si? Claro! Aquel ruído co que me espertei onte. Seguro que abriron un pequeno burato que dá ao faiado para volveren hoxe e accederen por aí. Malditos! Voume meter na despensa, non creo que veñan polos chourizos. Alí teño un coitelo para me defender chegado o caso. Rápido, só hai tempo de salvar o colgante da avoa.

Amorearei axiña todos os alimentos e utensilios onda a porta, así non poderán pasar. Mais cómpre que o faga con coidado e sen arrastrar, non vaia ser que se decaten.

Estou sen alento. Só espero, Virxenciña, que servise de algo. Que é iso que se sente? Choiva? Non eran pegadas, estaba a faiscar!

Que mellor momento para penetrar nunha casa sen seren sentidos que coa complicidade do murmurio da auga ao caer? Meu Deus!

O que ha de ser…

Casa
Olga

Todos os desta narradora

«Fai a mellor empanada de risado da vila, e, por extensión, do universo. Consérvase bastante mellor ca Bilisario, seu home. É de mediana estatura, xenerosa en curvas e ten o pelo inda neghro e peiteado en coleta. Viste sempre o mandil.» Abisinio

Cibrao
Maeloc

Todos os deste personaxe

«Cura novo. Inda non ten os trinta. A modernidade chegha á ighrexa. As mesmas hostias dadas aghora con melena: dende que saíu do seminario non cortou o pelo. Ten sertas ideas que non lle ghustan moito ó tío Brais, mais non deixa de ser un cura, tampouco hai que pasarse co evolusionado do seu pensar.» Xocas

Olga

Todos os deste personaxe

«Fai a mellor empanada de risado da vila, e, por extensión, do universo. Consérvase bastante mellor ca Bilisario, seu home. É de mediana estatura, xenerosa en curvas e ten o pelo inda neghro e peiteado en coleta. Viste sempre o mandil.» Abisinio

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

A casa está chea de xente: veciños, maioría de mulleres; a tía e irmáns de Candeloria, que rompen a chorar ao verme chegar —mais non porque me teñan un especial aprecio, é costume nos velorios recibir as visitas cun aumento na intensidade dos prantos—; tamén están os fillos, Cibrao e a defunta, no centro da sala, vestida coas súas mellores roupas.

Despois dos saúdos e pésames pertinentes a boa parte da concorrencia, diríxome a Cibrao:

—Ola, Olghiña, como é a vida, eh? Non somos nada.

—Nadiña… —Despois dun silencio sentido, volvo falar—. Trouxen unhas empanadas. Tes que comer algho, isto faise moi longho.

—Non teño ghanas de… —A mirada pérdeselle nalgún dos poucos lugares despexados da sala.

—Xa sabedes cando será o funeral? —Tentei traelo de volta.

—Si, Paulo estivo aquí hai un anaco. Díxome que xa poderá ser pasado.

—Logho, a risada será mañá?

—Nin sequera pensara niso. Non creo que a faghamos, non teño humor pra ela.

—Por iso. Ti cres que Candeloria quere ser despedida só entre bághoas? A risada de primeiras nunca apetese, mais logho un decátase do que reconforta. —Térmolle a man, é como agarrar a dun morto: non ten firmeza ningunha—. As tradisiois sono por un motivo. Déixoche unha caixa de risado na cosiña. —A súa boca estivo a piques de dicir algo, mais son os seus ollos os que falan de resignación, de submisión. Está superado polas circunstancias.

—Creo en Deus, Pai todopoderoso. —Maeloc está erguido ao lado do cadaleito. Da súa man dereita pendura un rosario constituído por unhas contas de madeira de riseira e un crucifixo dourado—. Creo en Xesús Cristo, seu único fillo…

Risada

Casa
Isadora
Cibrao
Isadora
Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

—Nena, aghora toca a risada… —Fixo unha pausa para tentar pasar por súas palabras alleas—. É a tradisión e a túa nai habíalle ghustar. —Diso estou segura—. Tes qu’ir pr’arriba.

Aínda que me escoltan lixeiros ata as escaleiras para que non teña contacto co féretro, xiro ao ir polo terceiro chanzo o tempo xusto para fitar a cara da mamá. Dende logo que as Egruever fixeron un gran traballo, semella mesmo unha persoa viva; mais non miña nai. Ela endexamais tivo esa expresión tan solemne. Incluso nos malos momentos mantiña un ceno cálido. Era unha desas persoas que riría ata no seu funeral.

Non asistín a ningunha risada, mais esta será a segunda vez que a escoite. Cando nena, ao morrer miña avoa materna que vivía connosco nesta casa, tamén a houbo, pero os rillotes quedan arredados dos defuntos. Iso non puido evitar que o sorriso de miña nai nun dos seus días máis tristeiros se me quedase gravado por sempre. Hoxe tampouco podo ficar abaixo porque seica a mistura de aires, do risado e da morta, son prexudiciais para o bebé. Trátase dun ritual de purificación. Tamén supón ao tempo un inciso liberador na dor dos asistentes ao velorio. Faise á tarde da véspera do enterro, así queda tempo para outros actos máis formais.

Arriba, e con todas as portas pechadas, os diálogos resultan inintelixíbeis, unha só pode captar o ton. De primeiras mantense o queixume de fondo, con algún salaio máis intenso de cando en vez. Segundo transcorren os minutos, ese pranto ambiental cesa sen que sequera me decate do momento exacto no que sucedeu. O crescendo no volume das conversas é paulatino. Contra o principio, mantíñase a gravidade; agora leva xa unhas trazas máis relaxadas. Xorde á fin algunha pequena chanza acompañada dunhas breves e inda nerviosas risas. Os relatos son cada vez máis afoutos e as reaccións menos contidas, ata que unha pequena expresión pronunciada a pleno pulmón fai que a meirande parte da sala rache en gargalladas. Centrarme en percibir os sons tamén me está a servir como evasión. O leve cheiro a risado que sinto é tan feble que talvez proceda do meu propio maxín. A estas alturas o balbordo alcanza a miña posición sen necesidade de afiar o ouvido. Se antes toda a sala estaba centrada nun foco común, agora as bromas bulen en pequenos grupos e as risas chegan a cada instante. Entón, sobre todas elas destaca a de maior familiaridade, que é incluso a máis estrondosa da tarde enteira. Dúas lágrimas xemelgas esvaran asemade polas miñas faceiras.

Rosario onírico

Casa
Cibrao
Cibrao
Oliva

Todos os deste personaxe

«Unha muller maior entreghada ós demais. Sempre se preocupa de que non me falte de nada. Se hai alghún denantés en apertos, sempre é a primeira en acudir.» Sibila

Hoxe

Todos neste tempo

«O presente. Flúe, mais permanese estático. Pasan os días e as semanas, pasan incluso as estasiois; endexamais os anos. Atrapados estamos nun espaso-tempo preghado sobre si mesmo. Cada episodio das nosas vidas é autoconclusivo, non ten continuidade no futuro.» Galilea

Levo xa… Vexamos, un día son vinte e catro, máis dende as… Non, iso non pode ser porque levo unha… Son incapaz de pensar con claridade; demasiadas horas esperto… Calquera reflexión que traia ao maxín presenta un eco. Voces familiares en repetición constante. «Sibrao, túa muller», «túa muller», «prométame unha cousa», «prométame», «prométame». Un ruído de fondo que dificulta o cavilar.

As candeas iluminan a estancia cunha luz feble, íntima. Os prantos son afogados e as agullas do reloxo camiñan paseniño, a recreárense na dor. Os intentos de fixar a vista acadan axiña unha imaxe neboenta que só volve clarexar ao mudar os ollos de posición. As pernas peludas de Candeloria colgan por fóra do féretro, inertes. Longas e estilizadas, case agariman o chan no seu acaneo monótono produto dunha corrente de aire. Incluso semellan estalicarse por veces, na procura da madeira. Os seus braciños, enxoitos e afiados, tamén asoman alén da caixa. Incluso se aprecian outros catro máis apertados ao tronco. Os seus dous pares de ollos escuros brillan con xenerosidade, reflicten unha vitalidade pretérita. As súas fauces descansan abertas, aínda húmidas. O seu abdom… Un momento, casara eu cunha araña!?

É incríbel o escuro que está aí fóra… «Unha cousa»… Acordo a tempo para erguer a cabeza de novo. Esta vitoria momentánea ao sono fai que estea espelido, alerta. «Prométame», «prométame»… Volvín pombear. Teño que concentrarme en algo, non podo quedar a durmir no velorio de miña dona; que ía pensar a xente? Ben, Oliva está a rezar o rosario, iso manterame en pé.

—Xesús dixo: «enchede de augha eses resipientes»…

…..

—Candeloria, que andas a preparar? Hai que ver como arresende! —Está erguida onde a lareira.

—Xa ves, quentando a augha. —Ao darlle un par de voltas coa culler, o líquido incoloro torna de socato en verde—. O tempo cumpriuse, cheghou o Caldo de Ghrelos.

—Ten un aspeto estupendo! O meu bandullo conta os seghundos pra poder catalo.

—Os poderes da fame endexamais o poderán venser.

…..

—E ben? Que che parés’ este trax’ pra levar ó bautiso do neno?

—Non sei, se cadra é atrevido de máis. O marrón acáeche moi ben.

—O TRAX’ D’IR SACHAR NAS PATACAS!? —Mentres me estaba a rifar a súa faciana mudou de aspecto e a roupa volveuse dunha brancura fulgurante.

—«Da nube cheghou unha vos que disía: Este é o meu Fillo, o meu Elixido; escoitádeo.» San Lucas, capítulo 9, versículos do 29 ó 35. —Quedei a durmir. Alguén se decatou? Parece que non. Céntrate, Cibrao. Iso que ten Oliva no queixo é un pelo?

…..

—Sibrao!

—Si, dime. Perdoa, Candeloria, estaba despistado.

—Isto —dixo achegándome un anaco de pan— é o meu corpo. —Ao escoitar estas palabras, baixo a mirada á man coa que termaba o alimento tras captar un humedecemento súbito da rebanda. O que repousa agora na miña palma é a cabeza de Candeloria, cortada con violencia polo pescozo. Zumega un sangue negro e espeso que me escorrega polos dedos. Os ollos, que sobresaen da caveira, e a mandíbula, desencaixada, deformada, amosan un ceno de agonía infinita.

—AAAAAAAAAAAAAAH! —Toda a sala permanece en silencio fitándome con terror.